Багш нар

Хаянхярваа Сэлэнгэ

Доктор (Ph.D)., Зөвлөх профессор

Холбоо барих

Монгол Улс, Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг, Нэгдсэн үндэстний гудамж-17, МУИС, 3A байр

304

7730-7730

selenge_kh@num.edu.mn

Боловсрол

1976-1981 онд Ташкентын их сургуулийн хуулийн ангийг эрх зүйч мэрэгжлээр

1984-1986 онд Марксизм – Ленинизмын дээд сургуулийг улс төр судлалаар

Заадаг хичээл

  • Ромын эрх зүй
  • Эрх зүйн философи
  • Нийтийн болон хувийн эрх зүйн философи: онол, арга зүйн асуудал
  • Эрх зүйн философийн орчин үеийн онолууд
  • Эрх зүйн үнэт зүйл: онол - арга зүйн асуудал
  • Хууль зүйн шинжлэх ухааны судалгааны арга зүй

Ажилласан байдал:

1981 онд Дорноговь аймгийн прокурорын газарт хэсгийн прокурор

1982-1986 онд Дорноговь аймгийн прокурорын газарт мөрдөн байцаалтанд хяналт тавих прокурор

1986 оноос одоог хүртэл МУИС-ийн ХЗС –д багш, ахлах багш, дэд профессор, профессор

Мэргэшсэн чиглэл:            

Эрх зүйн философи

Гадаад хэл:

Орос, Англи

 

 

 

"ЭРХ ЗҮЙН ФИЛОСОФИ: ОНОЛ-АРГА ЗҮЙН АСУУДАЛ" монограф

“Соёмбо принтинг” хэвлэлийн үйлдвэр, 2016 он

 

 

 

 

 

Эрх зүйн философи гарын авлага

2013 он

 

 

 

 

 

 

 

  • Монголын эрх зүйн сэтгэлгээний түүхээр “ХШ зууны Монголын эрх зүйн үзэл санаа, түүний үнэт зүйл” сэдвээр  хууль зүйн ухааны докторын зэрэг хамгаалсан
  • Эрх зүйн түүх, Ромын эрх зүй хичээлийг 15 –аас дээш жил зааж, , Ромын эрх зүйн сурах бичиг гаргасан байна
  • Эрх зүйн философи хичээлийг 20 гаруй жил зааж, олон өгүүлэл, гарын авлага, сургалтын кино хийсэн
  • Сүүлийн үеийн судалгааны чиглэл нь эрх зүйн сэтгэлгээ, Шударга ёсны онол, Эрх зүй  ба Эдийн засгийн асуудал болно.
  • Өөрийн судалгаанд тулгуурлан иийт 80 гаруй бүтээл гаргасан

Ажлын бүтэн нэр

Ажлын хэлбэр (нэгсэдэвт

зохиол,товхимол, өгүүлэл, сурах бичиг г.м)

 

 

 

 

Тухайн ажлыг хаана, хэзээ хэвлүүлсэн

Х.х

Хамтран зохиогч

1.

Эзэн богд Чинис хааны "Их засаг"

Нэг сэдэвт хамтын бүтээл

УБ, 1995

Бүлэг 3

0,5хх

И. Дашням

Шаравнямбуу

2.

Монголын төр ёс, эрх зүйн сэтгэлгээний зарим асуудал

Нэг сэдэвт хамтын бүтээл

МУИС –ийн ХЗС-ийн “Эрх зүй” сэтгүүлийн хэвлэл

 УБ, 2002,

1-р бүлгийн П,

2-р бүлгийн

IY

 

2хх

Н. Лүндэндорж

Д.Баярсайхан

Б.Баярсайхан

Л. Өлзийсайхан

Х.Тэмүүжин

Ц.Хүрэл-Очир

3.

ХШ зууны Монголын төр, эрх зүйн үзэл санаа түүний үнэт зүйл

Монографи

МУИС-ийн хэвлэх үйлдвэр

УБ, 2004.

 

10хх

 

4.

Ромын эрх зүй

Сурах бичиг

Нью Майнд технологи ХХК УБ, 1999

15 хх

 

5.

Ромын эрх зүй

Сурах бичиг

Нью Майнд технологи ХХК УБ, 2002.

16 хх

 

6.

Ромын эрх зүй

/Электрон сурах бичиг/

Сурах бичиг

 

УБ. 2007

20 хх

 

7

“Эрх зүйн философи”

Гарын авлага

УБ. 2013

18.2хх

 

8

“Эрх зүйн философи”

Сурах бичиг

УБ. 2014

 

Шихихутаг

Хамтарсан сурах бичиг

9

Хөдөлмөрчдийн эрх зүйн ухамсарыг дээшлүүлэх асуудал

 

 

ЭШ –ий өгүүлэл

МУИС-ийн Эрдэм шинжилгээний бичиг

¹1 /103/, 1992

 

 

10

Рашид-Ад -Дины " Судрын чуулган ", Чингис хааны " Их засаг " судлалд  холбогдох  нь "

ЭШ –ий өгүүлэл

МУИС-ийн ЭШБичиг. 1992. ¹ 1 (103 )

 

 

 

11

ХШ зууны эхэн үеийн монголын төрийн үүслийн үзэл сэтгэлгээ

ЭШ –ий өгүүлэл

МУИС-ийн Эрдэм шинжилгээний бичиг, УБ, 1999

 

 

12

Эрх зүйн түүхэн онол

ЭШ –ий өгүүлэл

Эрхзүй” сэтгүүл, УБ, 2000, ¹1.

 

 

 

13

Хүн ба эрх зүй

ЭШ –ий өгүүлэл

“Төр, эрх зүй" сэтгүүл, УБ, 2000, ¹ 2-3, "Эрх зүй " сэтгүүл, УБ, 2000, ¹2-3

 

 

14

Жам ёсны эрхийн үзэл хандлагын хөгжлийн зарим асуудал

ЭШ –ий өгүүлэл

"Эрх зүй"  сэтгүүл, УБ, 2000, ¹2-3

 

 

15

Эрх зүйн философийн талаар хэдэн үг

ЭШ –ий өгүүлэл

Ханнс Зайделийн сангийн "Эрэгцүүлэл" сэтгүүл, УБ, 2000, "Эрх зүй " сэтгүүл, УБ, 2001, ¹4-5

 

 

 

16

Мөнх тэнгэрийг шүтэх философи ба түүний мөн чанар, агуулга

ЭШ –ий өгүүлэл

"Эрх зүй" сэтгүүл, 2001, ¹6-7.

 

 

 

17

XШ зууны нийгэм улс, төрийн онцлог

ЭШ –ий өгүүлэл

"Эрх зүй" сэтгүүл, УБ, 2002, ¹8-9.

 

 

 

18

Эрх зүйг танин мэдэх арга зүй: онолын үндэслэл

ЭШ –ий өгүүлэл

"Эрх зүй" сэтгүүл, УБ, 2002, ¹8-9

 

 

19

Монголын нууц товчооны төр ёсны үзэл санаа

ЭШ –ий өгүүлэл

Өвөр Монголын нийгмийн шинжлэх ухааны сэтгүүл, 2003, ¹2

 

 

20

Монголын төр, эрх зүйн үзэл сэтгэлгээ нь дорно дахины төр ёсны сургаалтай холбогдох нь

 

 

ЭШ –ий өгүүлэл

"Эрх зүй" сэтгүүл, УБ, 2004.

 

 

 

21

ХШ зууны Монголын төр ёсны үзэл

ЭШ –ий өгүүлэл

"Эрх зүй" сэтгүүл, УБ, 2004.

 

 

 

22

Эрх зүйн онолын сэтгэлгээний орчин үеийн зарим асуудлууд

ЭШ –ий өгүүлэл

МУИС –ийн ХЗС –ийн “Эрх зүй, төрийн онол, түүх”- ийн тэнхмийн бюллетень. УБ. 2004.

 

 

 

23

Ш.Озавагийн “Монголын нууц товчоо” –ны шинж чанар

ЭШ –ий өгүүлэл

МУИС –ийн ХЗС –ийн “Эрх зүй, төрийн онол, түүх”- ийн тэнхмийн бюллетень. УБ. 2005.

 

 

 

24

Формализм ба эрх зүйн реалист онол

ЭШ –ий өгүүлэл

МУИС –ийн ХЗС –ийн “Эрх зүй, төрийн онол, түүх”- ийн тэнхмийн бюллетень. УБ. 2005.

 

 

 

25

Монголын нууц товчооны төр, эрх зүйн үзэл санаа

ЭШ –ий өгүүлэл

Үндэсний Монгол судлал сэтгүүл

2005 № 5

 

 

26

Эрх зүйн философийн орчин үеийн хандлага

ЭШ –ий өгүүлэл

МУИС-ийн НШУС

Философи, шашин судлал Ш -2005 №244

(27)

 

 

27

Марксист эрх зүйн философи

ЭШ –ий өгүүлэл

МУИС –ийн ХЗС –ийн “Эрх зүй” сэтгүүл. 2 -3/ 2007 (16 – 17)

 

 

28

Эрх чөлөө – эрх зүйн үнэт зүйл болох нь

ЭШ –ий өгүүлэл

Хууль дээдлэх ёс сэтгүүл

2008. № 2(21)

 

 

29

Хууль зүйн позитивизм: онол, арга зүйн асуудал

ЭШ –ий өгүүлэл

“Гэмт явдалтай тэмцэх асуудал” Цагдаагийн Академийн онол арга зүйн сэтгүүл

2008 № 2 (25)

 

 

30

“Гегелийн эрүүгийн эрх зүйн гүн ухааны зарим асуудал”-

ЭШ –ий өгүүлэл

“Гэмт явдалтай тэмцэх асуудал” сэтгүүл ¹2(28) 2009, 9-11-р хуудас

 

 

31

“Германы сонгодог философич И.Кант, Ф. Гегелийн эрх зүйн ойлголтын гүн ухааны арга зүйн үндэс /харьцуулсан судалгаа/

ЭШ –ий өгүүлэл

“Гэмт явдалтай тэмцэх асуудал” сэтгүүл ¹3(29) 2009, 2-6-р хуудас

 

 

32

“Эрхийн тухай Г.Ф.Гегелийн үзэл санаа”

 

ЭШ –ий өгүүлэл

“Философи,шашин судлал” сэтгүүл. МУИС-НШУС

¹ 318(55)2009,23-26-р хуудас

 

 

33

“Шинэкантач эрх зүйн философи”

 

ЭШ –ий өгүүлэл

“Философи,шашин судлал” сэтгүүл. МУИС-НШУС

¹ 318(55)2009,73-78-р хуудас

 

 

34

“Цэвэр эрх зүйн онол” 

 

ЭШ –ий өгүүлэл

"Эрх зүй" сэтгүүл.МУИС-ХЗС. ¹1-2/2010 (18-19) 7-10-р хуудас

“Гэмт явдалтай тэмцэх асуудал” сэтгүүл ¹1(31) 2010, 10-13-р хуудас

 

 

35

“Эрх зүйн танин мэдэхүйн асуудал /онол-арга зүйн харьцуулалт/”

ЭШ –ий өгүүлэл

“Гэмт явдалтай тэмцэх асуудал” сэтгүүл ¹2(32) 2010, 4-7-р хуудас

 

 

36

“Эрх зүй ба эдийн засаг”

ЭШ –ий өгүүлэл

“Гэмт явдалтай тэмцэх асуудал” сэтгүүл ¹4(34) 2010, 4-7-р хуудас

 

 

37

“Экзистенциалист эрх зүйн философи”

ЭШ –ий өгүүлэл

“Гэмт явдалтай тэмцэх асуудал” сэтгүүл ¹3(37) 2011, 12-13-р хуудас

 

 

 

38

“Үнэний философи / онол-арга зүйн асуудал” 

 

ЭШ –ий өгүүлэл

“Гэмт явдалтай тэмцэх асуудал” сэтгүүл ¹2(36) 2011,18-р хуудас

 

 

39

“Улс төрийн намын тухай хуулийн 15.6-д хууль зүйн шинжлэх ухааны үүднээс онол-арга зүйн дүн шинжилгээ хийх нь”

ЭШ –ий өгүүлэл

"Эрх зүй" сэтгүүл.МУИС-ХЗС. ¹1 /2011 (20) 9-18-р хуудас

 

 

 

40

“Эрх зүйн боловсрол, сургалтын асуудал”

ЭШ –ий өгүүлэл

“Философи, эрх зүйн боловсрол” сэтгүүл. МУБИС.ТНУС ¹4/ 2012. 62-66-р хуудас

 

 

41

“ХШ зууны Монголчуудын төрийг шүтэх үзлийн философи агуулга / түүх-онолын үүднээс авч үзэх нь/

ЭШ –ий өгүүлэл

“Философи, эрх зүйн боловсрол” сэтгүүл. МУБИС.ТНУС ¹5/ 2012. 61-69-р хуудас

 

 

42

“Цөмийн энергийг ашиглах тухай  эрх зүйн орчин ба МУ –ын Үндэсний аюулгүй байдал”

ЭШ –ий өгүүлэл

“Гэмт явдалтай тэмцэх асуудал” сэтгүүл 2012 ¹2(40) 13-16-р хуудас

 

 

43

“ХШ зууны төр, эрх зүйн талаархи шүүмжлэлийг эсэргүүцлэх нь”

ЭШ –ий өгүүлэл

"Эрх зүй" сэтгүүл.МУИС-ХЗС. ¹1-2 / 2012(21) 88-92-р хуудас

“Гэмт явдалтай тэмцэх асуудал” сэтгүүл 2012 ¹3,4(41,42) 21-24-р хуудас

 

 

 

 

44

“Эв эе”-ийг эрхэмлэх үзэл нь ХШ зууны Монголын нийгэм, төрийн оршихуй, үнэт зүйл мөн”

ЭШ –ий өгүүлэл

“Гэмт явдалтай тэмцэх асуудал” сэтгүүл 2013 ¹1(43) 61-68-р хуудас

 

 

45

“Эрх зүйн социологийн онол”

ЭШ –ий өгүүлэл

"Эрх зүй" сэтгүүл.МУИС-ХЗС. ¹1/ 2013(23) -р хуудас

 

 

 

 

46

“Юань гүрний эрх зүйн эх сурвалж дах эрх зүйн үзэл санаа”

ЭШ –ий өгүүлэл

"Эрх зүй" сэтгүүл.МУИС-ХЗС. ¹3/ 2013(24) 93-102-р хуудас

 

 

 

47

“Эдийн засгийн өмнө хүлээх эрх зүйн үүрэг, хариуцлага” / онол-практикийн асуудал/

ЭШ –ий өгүүлэл

“Эрх зүй” сэтгүүл 2013 оны ¹3/25/ 10-17 –р хуудас

 

 

48

“Тоглоомын онол ба хууль зүйн шинжлэх ухаан”

ЭШ –ий өгүүлэл

“Эрх зүй” сэтгүүл 2014 оны ¹1//27/ 5-10 –р хуудас

 

 

49

“Эрх зүй”, “хууль зүй” гэсэн нэр томъёоны талаархи шүүмж

ЭШ –ий шүүмж өгүүлэл

“Эрх зүй” сэтгүүл 2014 оны ¹1//27/ 144-152 –р хуудас

 

 

50

МУ-ын “Хуульчийн эрх зүйн байдлын тухай” хуулийн 65.7, “Шүүгчийн эрх зүйн байдлын тухай” хуулийн 35.2-д хууль зүйн шинжлэх ухааны онол-практикийн үүднээс дүн шинжилгээ хийх нь

ЭШ –ий өгүүлэл

“Эрх зүй” сэтгүүл 2014 оны ¹2//28/  –р хуудас

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

51

Хууль зүйн позитивизм: түүхэн хандлага ба орчин үе

ЭШ –ий өгүүлэл

“Эрх зүй” сэтгүүл 2014 оны ¹3//29/  5-10–р хуудас

 

 

52

Математикийн шинжлэх ухаан ба хууль зүйн шинжлэх ухаан: арга зүйн асуудал

ЭШ –ий өгүүлэл

“Эрх зүй” сэтгүүл 2014 оны ¹4//30/ 

 

 

53

Монголын эрх зүйн сэтгэлгээний гүн  ухааны үндэс

ЭШ –ий өгүүлэл

“Эрх зүй” сэтгүүл 2015 оны ¹1//31/ 

 

 

54

БНМАУ-д ардчилсан эрх зүйн үзэл санаа үүсэн тогтоход Октябрын хувьсгалын үзэл санаа нөлөөлсөн нь

ЭШ –ий илтгэл

МУИС-ийн НУФ-ын эрдэм шинжилгээний хуралд тавьсан илтгэл

УБ, 1987

 

 

55

БНМАУ-ын ХААН-н нэгдлийн төлөөлөх ба удирдах байгууллагын зохион байгуулалт, үйл ажиллагааг боловсронгуй болгох зарим асуудал

ЭШ –ий илтгэл

МУИС-ийн НУФ-ын ЭШ хуралд тавьсан илтгэл

УБ, 1989,

 

 

 

56

“Эрх зүйн онолын орчин үеийн чиг хандлага”

ЭШ –ий илтгэл

Эрх зүй, төрийн онол-түүхийн 3 жилийн ойн ЭШ-ний хуралд тавьсан илтгэл. УБ., 2003.

 

 

 

57

Монголын нууц товчооны гүн ухааны асуудал

ЭШ –ий илтгэл

Судалгааны семинарт УБ. 2005.

 

 

 

58

Либертарианизм ба нийгмийн халамж

ЭШ –ий илтгэл

Судалгааны семинарт УБ. 2005.

 

 

 

59

Эрх зүйн философийн орчин үеийн хандлага

ЭШ –ий илтгэл

Орчин үеийн философи симпозиумд тавьсан илтгэл

УБ 2005

 

 

 

60

Монгол дахь төр, эрх зүйн онолын судалгаа

ЭШ –ий илтгэл

УБ. 2006

 

 

61

“Эрх чөлөөг хангах зарчим”

ЭШ –ий илтгэл

Судалгааны семинарт тавьсан илтгэл УБ. 2006

 

 

62

МУ –ын Үндсэн Хуулийн 10 –р зүйл.

ЭШ –ий илтгэл

Эрх зүй, төрийн онол, түүхийн тэнхмийн судалгааны семинарт тавьсан илтгэл. 2006

 

 

63

“Монголчуудын эрх зүйн сэтгэлгээ: түүхэн хандлага, эдүгээ”

ЭШ –ий илтгэл

Хууль зүй, Дотоод хэргийн албаны 100 жилийн ойд зориулсан “Монгол улсын эрх зүйн хөгжлийн асуудлууд” сэдэвт эрдэм шинжилгээний бага хурал 2011оны 6 сар

 

 

 

64

“Монголчуудын эрх зүйн сэтгэлгээний үнэт зүйл /Өрнө, дорнын сэтгэлгээний онол – арга зүйн харьцуулалт/”

 

ЭШ –ий илтгэл

Шихихутаг Хууль Зүйн Сургуулийн 20 жилийн ойд зориулсан олон улсын хуульч эрдэмтэдийн “Монгол улсын эрх зүйн шинэчлэл, Ази-Номхон далайн орнуудын эрх зүйн хөгжлийн чиг хандлага” сэдэвт эрдэм шинжилгээний бага хурал

2011 оны 11-р сарын 10-11

УБ.2011. 196-202-р хуудас

 

 

 

 

 

65

 “Эрх зүйн боловсрол, сургалтын асуудал”

ЭШ –ий илтгэл

“Эрх зүйн боловсрол” сэдэвт эрдэм шинжилгээний бага хурал

2012 оны 4 сар

 

 

66

 

 “ХШ зууны Монголын төр, эрх зүйн үзэл санаа ба орчин үе”

ЭШ –ий илтгэл

Монголын хуульч эрдэмтэдийн эрдэм шинжилгээний “Эрх зүйн үзэл баримтлал: Шинэ хандлага” сэдэвт бага хурал

2012 оны 5 сар

 

 

67

 

 “Монголчуудын эрх зүйн сэтгэлгээний хөгжил: уламжлал, шинэчлэл”

ЭШ –ий илтгэл

Азийн философичдын Холбооны олон улсын “Ази дахь нийгмийн хөгжлийн шинэ парадигм: Уламжлал орчин цагийн зохицол” сэдэвт хурал /ICAPA-2012/

2012 оны 08 сарын 29-31

 

 

 

68

“Цөмийн энергийг ашиглах эрх зүйн орчин ба МУ –ын Үндэсний аюулгүй байдал” илтгэл

 

ЭШ –ий илтгэл

Цөмийн эсрэг Азийн хөдөлгөөн” олон улсын онлайн хурал

2012 оны 11-р сарын 10

 

 

69

Нийгэм, эдийн засгийн өмнө хүлээх эрх зүйн үүрэг /Эрх зүйн философийн үүднээс онол,практикийндүн шинжилгээ хийх нь”

 

ЭШ –ий илтгэл

“Монгол дахь иргэний нийгмийн төлөвшил”

ШУА-с зохион бай/сан ЭШ хурал 2012оны 11-р сарын 16

 

 

70

Эрх зүйн сэтгэлгээний хөгжил / онол-арга зүйн харьцуулалт/

ЭШ –ий илтгэл

МУБИС-ийн “Эрх зүйн соёл” сэдэвт  ЭШ онол арга зүйн семинар

2013 оны 1-р сарын 15

 

 

71

“Юань гүрний худалдааны бодлого ба Торгоны зам”

 

ЭШ –ий илтгэл

“Торгоны зам: Өнгөрсөн, Одоо, Ирээдүй” олон улсын хурал

2013 оны 6-р сарын 5

 

 

72

“Монгол улсын эдийн засгийн харилцааны эрх зүйн зохицуулалтанд эрх зүйн философийн үүднээс шинжилгээ хийх нь”

ЭШ –ий илтгэл

СЭЗДС-ийн 90 жилийн ойн нэрэмжит олон улсын хуралд 2014-05-07-нд тавьсан

 

АНУ,Өмнөд Солонгос, БНХАУ, Энэтхэг, Сингапур, Филипин улсын эрдэмтэн судлаачид оролцсон

73

“Монгол улсын эрх зүйн боловсрол, хуульчдын мэрэгжлийн ур чадвар: өнөөгийн байдал”

ЭШ –ий илтгэл

2014 оны 3 сард МХХ-ы дугуй ширээний ярилцлагад илтгэл тавьсан

 

Монголын хуульчдын холбоо,  Эрх зүйн боловсрол олгож буй сургуулиуд оролцсон

74

Хууль зүйн нэр томъёоны маргаантай асуудал: Эрх зүй ба Хууль

ЭШ –ий илтгэл

2014 оны 10 сард “Эрх зүй” судлалын тэнхмийн судалгааний семинарт

 

 

75

Монгол Улсын Эдийн Засгийн бодлого ба эрх зүйн зохицуулалт

ЭШ –ий илтгэл

2015 оны 4-р сарын 22-нд СЭЗДС, МУИС-ХЗС-ийн хамтарсан ЭШХуралд

 

Судалгааны төслийн хүрээнд хийгдсэн ЭШ хурал

76

Эв эеийн тухай үзэл санаа нь хүн төрөлхтний оршихуйн

үнэт зүйл болох нь

ЭШ –ий илтгэл

2015 оны 4 –р сарын 30-аас 5-р сарын 1-нд болсон Азийн Философичдийн олон улсын хуралд

 

Турк, Монгол, Япон, Солонгос, Филипин, Хятад, Энэтхэг, Казакстан зэрэг олон орны эрдэмтэд оролцсон

77

Их засаг –эрх зүйн эх сурвалж болох нь

ЭШ –ий илтгэл

2015 оны 5 –р сарын 8 –нд болсон Олон улсын ЭШ хуралд

 

ҮХЦ, ХЗХ, ХЗС, Их засаг сургууль зохион байгуулсан