2002 оноос хойш жил бүр олон улсын түвшинд зохион байгуулагдаж буй “Олон улсын арбитр, бизнес хэлэлцээний тэмцээн” (Intercollegiate Negotiation Competition) 23 дахь удаагаа 2024 оны 11 дүгээр сарын 16, 17-ний өдрүүдэд Япон улсын Токио хотноо зохион байгуулагдлаа.
Энэхүү тэмцээнд Япон улсын их, дээд сургуулиудаас гадна Сингапурын Үндэсний Их Сургууль (National University of Singapore), БНХАУ-ын Бээжингийн Их Сургууль (Peking University, School of Translation Law), АНУ-ын Тэмпле их сургуулийн Япон дахь сургууль (Temple University Japan campus), АНУ-ын Жеорже Масонгийн Их Сургуулийн БНСУ дахь сургууль (George Mason University, Korea Campus), Энэтхэгийн Засгийн газрын Хууль зүйн коллеж (Government Law college Mumbai), Энэтхэгийн Гуру Гобинд Сингх Индрапрастха Их Сургууль (Guru Gobind Singh Indraprastha University), БНСУ-ын Солбридж Олон Улсын Бизнесийн Их Сургууль (Solbridge International School of Business), Австрали улсын үндэсний шигшээ баг, Монгол Улсын Их Сургууль зэрэг нийт 9 улсын 31 баг оролцон англи болон япон хэлээр өрсөлдлөө.
МУИС-ийн Хууль зүйн сургуулийн баг уг тэмцээнд 2017 оноос хойш 8 дэх жилдээ амжилттай оролцож, 2018 онд шагналт 7 дугаар байр, 2019 онд 8 дугаар байр тус тус эзэлж, 2020 онд япон хэлний хэлэлцээний төрөлд тэргүүн байр эзлэн “Япон хэл дээрх шилдэг хэлэлцээ” цомын эзэн, 2022 онд англи хэлний арбитрын төрөлд тэргүүн байр эзлэн “Англи хэл дээрх шилдэг арбитр” (Best English Arbitration Award) цомын эзэн болсон бол 2024 онд “Шилдэг академик үзүүлэлт” цомын анхны эзэн боллоо. Тодруулбал, уг шагналыг 2024 оноос эхлэн тэмцээний туршид онцлох гүйцэтгэл үзүүлсэн багийг тэмцээний зохион байгуулах комиссоос шалгаруулан “Шилдэг академик үзүүлэлт” цомыг гаргуулдаг болсон ба уг цомын анхны эзнээр МУИС-ийн баг шалгарлаа.
Тэмцээнд МУИС-ийн Хууль зүйн сургуулийг төлөөлөн эрх зүйн 5 дугаар түвшний оюутан Э.Мөнхболор, С.Солонго; 4 дүгээр түвшний оюутан А.Бат-Ариунаа, Э.Буяннэмэх, Ч.Минжбулган, Н.Наран-Эрдэнэ, Ц.Уянсэтгэл; 3 дугаар түвшний оюутан Э.Бүжинлхам нар оролцов.
Оюутнуудыг дасгалжуулагч багшаар МУИС-ийн ХЗС-ийн Хувийн эрх зүйн тэнхимийн ахлах багш Б.Нинжин, ахлах багш Г.Давааням, Японы эрх зүйн боловсрол, судалгааны төвийн эрх зүйн мэргэжилтэн багш Мацуй Хироши нар ажиллав.
МУИС-ийн баг арбитрын төрөлд англи хэл дээр АНУ-ын Тэмпле их сургуулийн Япон дахь сургуулийн багтай, япон хэл дээр Япон Улсын Хоккайдо Их Сургуулийн (Hokkaido University) багтай тоглосон тус тус тоглосон. Цаашлаад бизнес хэлэлцээрийн төрөлд англи хэл дээр Япон Улсын Софиагийн Их Сургуулийн (Sophia University) багтай, япон хэл дээр Япон Улсын Гакушуин Их Сургуулийн (Gakushuin University) багтай амжилттай тоглож тэмцээнийг өндөрлүүлсэн.
“Олон улсын арбитр, бизнес хэлэлцээрийн тэмцээн” нь арилжааны чиглэлээр арбитрын хуралдаанд маргааны талуудыг төлөөлөх болон үр ашигтай хэлцэл хийхэд олон улсад өрсөлдөхүйц өндөр ур чадвар бүхий эрх зүйн мэргэжилтэн бэлтгэх зорилготой. Тэмцээний шүүгчдээр Японы болон олон улсын хуульчдын холбооны гишүүн хуульч, өмгөөлөгчид, олон улсад нэр хүнд бүхий их сургуулийн профессорууд, томоохон компаниудын удирдах албан тушаалтнуудын төлөөлөл ажилладаг. Тэмцээн нь арбитрын хуралдаан (arbitration) болон хэлэлцээ (negotiation) гэсэн хоёр хэсэгтэйгээр явагддаг бөгөөд арбитрын хуралдааны хэсэгт өмнө өгөгдсөн маргааны үйл баримт, түүнд холбогдох талуудын хооронд байгуулагдсан гэрээ, бусад нотлох баримт болон Олон улсын арилжааны гэрээний тухай UNIDROIT-ын зарчмыг ашиглан нэхэмжлэгч, хариуцагч талын өмгөөлөгчдийг төлөөлөн мэтгэлцэх бол хэлэлцээний хэсэгт компанийн эрх бүхий албан тушаалтны дүрээр хэлэлцээ хийж өрсөлддөг.
Тэмцээнд оролцсон баг
Англи хэл дээр өрсөлдсөн багийн гишүүд:
Япон хэл дээр өрсөлдсөн багийн гишүүд:
Уг тэмцээний хувьд анх зохион байгуулагдсан цагаасаа хойш тасралтгүй 23 дахь удаагаа зохион байгуулагдаж байгаа ба даяаршиж буй энэ цаг үед олон улсын арилжаа өсөхийн хэрээр тэмцээний ач холбогдол жил ирэх тусам нэмэгдсээр байна.
English